Ocak ayında 32,3 milyar lira olan bütçe açığı, 11 vilayette Aka yıkıma yol açan ve zelzelelerin genel iktisada tesiriyle şubatta 170,6 milyar liraya fırlamış, martta ise dengelerin görece sağlanmasıyla 47,2 milyar liraya gerilemiş; böylelikle birinci çeyrekte 250 milyar liranın üzerinde bir bütçe açığı verilmişti.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, ocak-mart periyoduna ait bütçe finansman bilgilerini de açıkladı. Buna nazaran, merkezi Yönetim bütçesinin geçen Yıl birinci üç ayda bütçe emanetleri ve avans kullanımı sonrası yalnızca 17,2 milyar lira olan para açığı, bu Yıl birebir periyotta tam yüzde 1.119,8 (11,2 kat) büyüyerek 209,4 milyar liraya ulaştı.
Aynı periyotta, istikbal Devre muhtaçlıkları da düşünerek bu açığın da üzerinde olmak üzere Yekün net 253,8 milyar liralık İç ve Hariç borçlanmaya gitti. Hazine’nin üç aylık net borçlanması, geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 249,4 artış gösterdi. Geçen Yıl tıpkı devirde 72,7 milyar liralık net borçlanmaya gidilmişti.
HEM DIŞ HEM İÇ BORÇLANMADA SÜRATLİ ARTIŞ
İlk çeyrekte hem Hariç hem de İç borçlanmada geçen yıla nazaran süratli artış yaşandı. Üç ayda 34,9 milyar lira meblağında Hariç borç ödeyip 97,8 milyar liralık yeni Hariç borçlanmaya giden Hazine’nin “net” Hariç borçlanması 92,8 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Bu kaynak da bütçe açığının finansmanında kullanıldı.
Üç aydaki net Hariç borçlanma geçen yılın eş dönemindekinin 3,2 katına ulaştı. 2022’nin ocak-mart periyodunda Hazine’nin net Hariç borçlanması 19,6 milyar lira olmuştu.
Ancak bunun Aka kısmı, zelzele öncesi gerçekleşti. Ocak ayında net 48,4 milyar liralık Hariç borçlanmaya giden Hazine, şubatta 1,1 milyar lira ile net ödeyici durumunda kalmıştı. Hazine, mart ayında ise 15,5 milyar lira meblağında net Hariç borçlanmaya gitti.
ÜÇ AYDA NET 191 MİLYARLIK İÇ BORÇLANMA
Hazine’nin geçen yılın birinci üç ayında 53 milyar lira olan net İç borçlanması ise bu Yıl birebir devirde ise 191 milyar lira ile onun 3,6 sert seviyesine ulaştı. Hazine İç borçlanmayı temel olarak TL cinsi tahvil ihracı ile gerçekleştirdi.
Eski TL tahvil ihraçları kaynaklı itfalar münasebetiyle üç ayda 45,5 milyar liralık Geri ödeyen Hazine, birebir periyotta bu kağıtlara dayalı yeni ihraçlar yoluyla 252,4 milyar liralık yeni borçlanma gerçekleştirdi.
Böylece Hazine’nin TL tahvil ihracıyla yoluyla yaptığı net İç borçlanma üç ayda 206,9 milyar liraya ulaştı. TL cinsi Hazine bonosu ihraçları münasebetiyle üç ayda 18,9 milyar liralık Geri ödeme gerçekleştiren Hazine, tıpkı devirde bu kağıtlarla 3 milyar liralık bir yeni ihraç gerçekleştirdi ve böylelikle 15,9 milyar lira ile net ödeyici durumunda kaldı. Hazine, bu Yıl birinci çeyrekte döviz cinsi tahvil ya da bono ihracı yolu ile İç borçlanmaya ise gitmedi.
2022’Yİ DE ARATACAK
Hazine, 2022 yılının tümünde evvelki yıldakinden 3 kat daha Çok olmak üzere Yekün net 469,4 milyar liralık net İç ve Hariç borçlanmaya gitmiş, yasal limitin aşılması iktisat etrafları ve siyasi arenada tartışmalara yol açmıştı. Bu borçlanmanın da 254,9 milyarlık kısmı nihayet çeyrekte yapılmıştı. Geçen Yıl Aleni farkla bütün yılların rekorunu kıran Hazine İç borçlanmasının 95,8 milyarı dış, 372,6 milyarını ise İç borçlanma idi.
Önceki yıllarla karşılaştırıldığında 2022’deki Hazine borçlanması bütün yılların Fazla üzerinde bulunuyor. 2006’da 8,6 milyar lira ile net ödeyici pozisyonunda bulunan Hazine’nin yıllık net borçlanması 2007-2018 devrinde 6,4 milyar lira ile 83,6 milyar lira ortasında iniş çıkışlı bir seyir izlemiş, 2019’da 157,1 ve 2020’de 246,9 milyar lira olmuş, 2021’de 116,5 milyar liraya gerilemişti.
Bu yılın daha birinci üç ayında 250 milyar lirayı aşan net borçlanma, 2022 dış bütün yıllardaki Yekün yıllık net fiyatın üzerine çıkarken, rekor yılı olan 2022’nin tümündeki fiyatın da yüzde 54’üne ulaştı. diğer bir açıdan bakıldığında da 2022’nin nihayet çeyreğinde 250 milyar lirayı aşarak rekor kıran halk borçlanmasının, bu yılın birinci çeyreğinde de birebir seviyede gerçekleştiği, nihayet iki çeyrekteki Yekün borçlanmanın 500 milyar lirayı aştığı görülüyor.
Seçim sonrası yeni bir ekonomik programla halk açıklarının Denetim altına alınmaması ve bu borçlanma ivmesinin devam etmesi durumunda Hazine’nin 2023 yılı Yekün net borçlanmasının 2022’nin de rekorunu kırarak 1 trilyon lirayı aşabileceği belirtiliyor.
MERKEZİ İDARE BORÇ STOKU 4,5 TRİLYON TL
Bu ortada merkezi idarenin Yekün İç ve Hariç borç stoku, ocak-mart devrinde net 452,8 milyar lira artarak 4 trilyon 487 milyar liraya ulaştı. Bunun 2 trilyon 233,4 milyarını iç, 2 trilyon 253,5 milyar lirasını ise Hariç borç stoku oluşturuyor. dahil borç stokunun 1 trilyon 688,5 milyar liralık kısmını TL borçlanma, 544,9 milyar liralık kısmını ise dövize dayalı borçlanma kaynaklı stok oluşturuyor. Dövize dayalı İç borç ile Hariç borçların toplamından oluşan Yekün 2 trilyon 798,5 milyar liralık döviz borçlanması, Yekün borç stokunun yüzde 62’sini oluşturuyor. Bu da halk borçlanmasında yüksek oranda “dolarizasyon” manasına geliyor.
Patronlardunyasi.com
Yorum Yok