CHP genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, eski CHP genel Lideri ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal’ın vefat ettiğini bildirdi.
Kılıçdaroğlu toplumsal medya hesabından “Genel Liderimiz, Türkiye ve Cumhuriyet Kamu Partimizin sevdalısı, Antalya milletvekilimiz, Kıymetli büyüğümüz Sayın Deniz Baykal’ın vefatını Aka bir hüzün ile öğrendim. Bize uğraşlarla dolu bir hayat hikayesini miras bıraktı. Milletimizin başı sağ olsun” bildirisini paylaştı.
DENİZ BAYKAL KİMDİR?
Deniz Baykal, 20 Temmuz 1938 tarihinde Antalya’da doğdu.
Cumhuriyet Kamu Partisi’nin 4. genel lideri olan Deniz Baykal, 1952 yılında Antalya Atatürk Ortaokulundan, 1955 yılında Antalya Lisesi’nden mezun oldu. 1959 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne 1960 yılında asistan olarak girdi. 1963’te doktora çalışmalarını tamamladıktan sonra iki Yıl Rockefeller Foundation bursu ile ABD’de kaldı ve Columbia Üniversitesi ile Berkeley Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürdü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Siyaset Bilimi doçenti olarak çalıştı.
SİYASİ HAYATI 60’LI YILLARDA BAŞLADI
Siyasetle 1960’lı yıllara gerçek Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen Talebe hareketlerine katılmakla tanışan Baykal, 1968’de CHP’ye girerek siyasal yaşama atıldı.
14 Ekim 1973’te yapılan genel seçimlerde 185 Milletvekili kazanarak birinci olan Cumhuriyet Kamu Partisi’nden Antalya Milletvekili seçildi.
Seçimlerden sonra 1974’te Bülent Ecevit başbakanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükûmetinden Maliye Bakanı oldu.
22. Olağan kurultayda (14 Aralık 1974) Mustafa Üstündağ ile Bir arada genel sekreter yardımcısı oldu. Baykal, Yönetim anlayışı ve çalışma formülleri konusundaki görüş ayrılıkları nedeniyle 8 Mart 1976’da bu vazifesinden istifa etti. Merkez Yönetim Kurulu’nun 4 üyesi de Baykal ile devinim etti. CHP tarihinde bu Hadise 5’ler Hareketi olarak yer aldı. 1976 yılındaki parti kurultayında Ecevit’e açıkça karşı çıktı, fakat listesi seçimi kaybetti.
5 Haziran 1977’de tekrar Antalya Milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi. 1978’de kurulan 3. Ecevit hükûmetinde ise Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı yaptı. Deniz Baykal bu periyotta CHP parti meclisi ve merkez yürütme konseyi, genel sekreter yardımcılığı misyonlarında bulundu.
DARBE PERİYODU SİYASİ YASAKLI OLDU
1982 Anayasası’nın 5 Yıl müddetle siyasi yasağı getirdiği siyasetçiler ortasında yer aldı. 1983 yılında siyasal partilerin kurulmasına müsaade verilmesinden sonra “yasaklı olmalarına Karşın faaliyetlerini sürdürdüğü” gerekçesiyle bir Küme önde gelen CHP’li ve AP’li siyasetçiyle Birlikte Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri’nde ikinci Defa nezaret altına alındı.
Siyasi yasaklı olmasına rağmen 1984 yılında Toplumsal Demokrasi Partisi’ne (SODEP) girdi; bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Parti’yle (SHP) birleşmesiyle SHP’li oldu. Eylül 1987’deki referandumla siyasi yasakların kaldırılmasından sonra Kasım 1987’deki genel seçimlerde SHP’den Antalya Milletvekili seçildi.
Görüş ayrılıkları yüzünden 10 Eylül 1990’da genel sekreterlik vazifesinden istifa ettikten sonra SHP parti içi muhalefetinin başkanı oldu. SHP’de bu devirden başlayarak olağan ve harikulâde kurultaylarda genel reis Erdal İnönü’nün üç defa (Eylül 1990, Temmuz 1991 ve Ocak 1992) karşısına çıktı fakat hepsinde yenildi.
CHP DEVRİ TEKRAR BAŞLADI
Deniz Baykal, Antalya Milletvekili olarak Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamentolararası Komitesi eşbaşkanlığını yürüttü. Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi üyeliğine seçildi. TBMM Dışişleri Kurul üyeliğinde bulundu. Temmuz 1992’de kapatılan siyasi partilerin açılmasına müsaade veren yasanın sağladığı imkânla CHP’ye geçti ve 9 Eylül 1992 tarihinde toplanan CHP Kurultayında genel Başkanlığa seçildi. genel reis olduğunda 54 yaşındaydı.
30 Ekim 1995 tarihinde kurulan DYP-CHP koalisyon hükûmetinde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı misyonlarını üslendi.
24 Aralık 1995 Milletvekili genel seçimlerinde yine Antalya Milletvekili oldu. Seçimleri takiben 53. Hükümetin (Anayol Hükûmeti) kurulmasıyla Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı misyonlarından ayrıldı.
1997’de kurulan Anasol-D Hükümetini dışarıdan destekledi. 23 Mayıs 1998 tarihinde yapılan Cumhuriyet Kamu Partisi 27. Olağan Kurultayında genel başkanlığa 3. Sefer seçildi. Baykal ile başbakan keyifli Yılmaz ortasında 3 Haziran 1998’de erken seçim konusunda bir protokol imzalandı; seçimlerin 18 Nisan 1999 tarihinde yapılması kararlaştırıldı. Lakin 1998’in yaz aylarında patlak veren Türkbank Skandalı’ndan sonra hükümetten takviyesini çekti. Anasol-D Hükümeti, yolsuzluk ve Türkbank ihalesi konusunda verilen gensorunun TBMM’de kabul edilmesi üzerine 25 Kasım 1998 tarihinde düştü.
18 Nisan 1999 seçimlerinde, yüzde 8,71 oy Meydan Deniz Baykal liderliğindeki Cumhuriyet Kamu Partisi tarihindeki en Üzücü seçim sonucunu alarak yüzde 10’luk seçim barajını aşamadı ve birinci Defa TBMM dışında kaldı. Seçim mağlubiyetinin akabinde istifa etmeyeceğini açıklayarak kendisine yöneltilen reaksiyonları artıran Baykal, sonunda yansılara karşı duramayarak 22 Nisan 1999 tarihinde genel başkanlıktan istifa etti. 30 Eylül 2000 tarihinde Ankara’da toplanan Cumhuriyet Kamu Partisi 11. Harikulâde Kurultayında yine seçilerek dördüncü Sefer CHP genel Lideri oldu.
2002’DE Biricik BAŞINA MUHALEFET
3 Kasım 2002 Türkiye genel seçimleri’nde CHP yüzde 19,4 oyla 177 Milletvekili kazanarak TBMM’ye giren Biricik muhalefet partisi oldu. Deniz Baykal da Antalya Milletvekili seçildi. Baykal, 22. Devre TBMM’de anne muhalefet partisi genel lideri olarak misyon yaptı.
2002 yılında Anayasa Mahkemesi, Recep Tayyip Erdoğan’ın TCK’nın 312. hususundan mahkum olduğu gerekçesiyle “milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmadığını” belirterek parti kurucusu olamayacağını karara bağlamıştı. Yüksek Seçim Konseyi da (YSK) Anayasa’nın Milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76. hususunda yer Meydan “ideolojik ve anarşik aksiyonlara katılma” kararını münasebet göstererek Erdoğan’ın 2002 genel seçimlerindeki adaylığını kabul etmedi. Seçimden sonra, 5 Kasım 2002’de Erdoğan’ı ziyaret eden Baykal, “Kanaatim, bir insanın siyasi hata niteliğinde mahkum olmasının ömür uzunluğu siyasetten yoksun edilmesine münasebet olmamalıdır” dedi. Baykal’ın ziyaretiyle CHP’nin anayasa değişikliğine takviye vermesi ve YSK’nın Beyaz Parti’nin başvurusu üzerine 4 Aralık’ta, Siirt’in Doğanköy köyünde seçimde usulsüzlük olduğuna karar verilerek Siirt seçimlerinin tekrarlanmasına karar vermesi, Erdoğan’ı TBMM’ye ve başbakanlığa taşıyan süreci başlattı.
2010’DA İSTİFA ETTİ
2007 genel seçimlerinde CHP’nin de içinde bulunduğu sol ittifak yüzde 20,9 oy aldı. Deniz Baykal 26 Nisan 2008’de yapılan 32. CHP Olağan Kurultayı’nda 1231 delegeden 1021’inin oyunu alarak tekrar genel reis seçildi. 10 Mayıs 2010 tarihinde, internet yoluyla gündeme gelen gizli kamera manzaralarına Saha okumak için genel başkanlık misyonundan istifa ettiğini açıkladı.
Baykal, 2011 ve Haziran 2015 genel seçimlerinde CHP’den Antalya Milletvekili seçildi.
16 Ekim 2017’de beynindeki anne damarın tıkalı olması nedeniyle Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi’nde ağır bakım servisinde tedavi altına alındı.
24 Haziran 2018 seçiminde Antalya Milletvekili olarak seçilen Baykal, sıhhat sıkıntıları nedeniyle lakin 21 Şubat 2019’da Meclis’te Ant edebildi.
Deniz Baykal 11 Şubat 2023 tarihinde hayatını kaybetti.
Yorum Yok