Ekonomi muharriri Alaattin Aktaş’ın yazısından alıntı
17 Ağustos ve 12 Kasım 1999’da yaşanan sarsıntılardan sonra kamuoyunda zelzele vergisi olarak bilinen bir vergi getirildi. Vergi, bağlantı hizmetlerine uygulanacaktı ve ismi da Özel bağlantı vergisiydi. Başlangıçta 2000 sonuna kadar uygulanması öngörülen bu verginin müddeti Evvel iki Kez uzatıldı, AKP de vergiyi kalıcı hale getirdi.
2003-2022 periyodunda, yani tam yirmi yılda bu vergideki tahsilat 86.2 milyar lira oldu. lakin Türkiye üzere Fazla yüksek enflasyon yaşayan bir ülkede bu meblağı günümüze getirmek gerekir. İlgili yılların ortalama kuruyla hesapladığımızda 86.2 milyar liranın karşılığı 36.5 milyar dolar ediyor. 36.5 milyar dolar, Aka para… Bu parayı da çarpalım bugünkü kurla, alın size 685 milyar lira.
Vergiler bir havuzda toplanır ve her gayeyle kullanılabilir, bu yanlışsız. Yani zelzele harcaması için oluşturulmuş Özel bağlantı vergisi de birebir formda her harcama için kullanılabilir. lakin bu verginin bir getiriliş maksadı var, sarsıntı…
Şimdi iki soru sormak gerek:
1999 sarsıntılarının yaraları tümüyle sarılmışsa bu vergi niçin kalıcı hale getirildi?
Türkiye’de sarsıntıların hiç bitmeyeceği bilindiği için bu vergi kalıcı hale getirilmişse, ki o denli olmalı, şu durumda bu Nakit muhakkak ki Öbür yerlere harcandı, öyleyse nerelere harcandı?
Yol, köprü, tünel!
Aslında birden fazla Defa sorular havada kalıyor.
Bu paranın nerelere harcandığı vaktinde itiraf da edildi esasen.
Eski Maliye Bakanlarımızdan biri bu paranın akıbeti sorulduğunda “Sağlık için harcandı, yol, tünel, köprü yapıldı” demişti.
Düşünebiliyor musunuz, bugünün parasıyla 685 milyar liradan Laf ediyoruz. Yirmi yılda toplanan ve harcanan para…
Ama yapılan o yolların bir kısmının kağıt helva üzere çöktüğünü, kırıldığını gördük.
Bari yeterli yapsaydınız, düzgün yaptırsaydınız, işe yarasaydı bu harcama.
Parayı zelzele gayeli topla; Öbür yerlere, yol yapmaya harca, yaptığın yol sarsıntıda çöksün ve geçit vermez hale gelsin, yolun bir tarafında yıkıntı altında can çekişen beşerler, bir tarafında yardım için çırpınanlar bekleşip dursun!
BU Nakit zelzele İÇİN NASIL KULLANILABİLİR?
Toplanan bir verginin sırf Biricik bir Gaye için kullanılmasının Laf konusu olmadığını belirttim. Münasebetiyle zelzele vergisi olarak bilinen Özel irtibat vergisi de vergi havuzuna aktarılmış ve oradan her yere harcanmış. O paranın izini sürmek de Muhtemel değil zati.
Öyleyse ne yapmalı, bu Nakit zelzele maksatlı toplandığına nazaran bu gayeye hizmet edecek formda kullanılması nasıl sağlanmalı?
Bu sorunun cevabını Ondokuz Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Murat Batı, Nakit Analiz’de yer Meydan yazısında veriyor.
“Çare, zelzele Fonu”
Deprem hedefiyle toplanan bu paranın zelzele için kullanılmasını sağlamanın yolunun bir zelzele Fonu oluşturmaktan geçtiğine dikkat çeken Prof. Batı, Nakit Analiz’deki değerlendirmesinde şu görüşler lisana getiriyor:
“Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanununa nazaran, makul gelirlerin belli masraflara tahsisi Laf konusu olamaz. Bu, literatürde ‘adem tahsisi’ prensibi olarak da bilinir. genel bütçeye direkt gelir kaydedilen bu vergiler, Hazinenin havuzuna aktarılır ve toplandığı yer ya da konusuna bakılmaksızın bütçe kanununun müsaade verdiği ölçüde her türlü halk hizmeti için harcanabilir.
İşte genel bütçeye gelir kaydedilen ve sarsıntının yaralarını sarmak gayesiyle getirilen Özel bağlantı vergisinin de yalnızca zelzele için kullanılması Muhtemel değildir.
Bunun tahlili, Özel irtibat vergisini genel bütçeye gelir kaydedilen bir vergi çeşidi olmaktan çıkarıp bir fona dönüştürmektir. İşsizlik Fonu üzere kontrolü güçlendirilmiş bir fona dönüştürmek bu yaraya merhem olacaktır.
Özel irtibat vergisi bir vergi olarak kaldığı sürece zelzele için birinci anda direkt kullanılacak bir bütçemiz olmayacak ve zelzele durumunda finansman sorumumuz tahlilsiz kalacaktır.”
Keşke bu sarsıntıdan ders çıkarılsa…
Güneydoğu’daki sarsıntılar biliyoruz ki nihayet olmayacak. Ne Vakit yaşanacak bilinmez, kapıda Fazla daha Aka bir tehlike olarak İstanbul duruyor.
Bundan sonra toplanacak paraları kullanarak zelzeleye daha hazırlıklı yakalanabiliriz. Yapar mıyız, umalım yaparız.
Yorum Yok