Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın hazırladığı “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporu”ndan yapılan derlemeye nazaran, 2022’de Yekün 254,2 milyar dolar olan ülke ihracatının yüzde 8,6’sına denk gelen 21,9 milyar dolarlık kısmı zelzele bölgesindeki vilayetlerden sağlandı.
2021’de bölge vilayetlerindeki imalat endüstrinin ülkenin gayri safi Yurt içi hasılası (GSYH) içindeki hissesi yüzde 11,5 olarak hesaplanırken, Adana’da kimya, dokumacılık ve besin, Gaziantep’te kimya, Besin ve ıslak meyve, dokumacılık, makine ve mobilya, Hatay ve Osmaniye’de demir-çelik ve ıslak meyve, Kahramanmaraş’ta tekstil-giyim imalatı bölgede 300 milyon doların üzerinde ihracatı olan bölümler olarak öne çıktı.
Deprem bölgesinde 314’ü büyük, 779’u orta, 3 bin 769’u Ufak ve 42 bin 719’u mikro ölçekli olmak üzere 47 bin 581 imalat sanayii firması bulunuyor. Afet öncesi bölgede 38 organize Sanayi bölgesinin (OSB) hizmet verdiği ve buralarda aktiflik gösteren 4 bin 997 firmanın yaklaşık 550 bin bireye istihdam sağladığı tespiti yapıldı.
Bölgedeki OSB’lerdeki istihdam, ülke genelindeki bütün OSB’lerdeki istihdamın yaklaşık yüzde 22’sine karşılık gelirken, 116 Ufak Sanayi sitesinde de (KSS) 31 bin 127 Amel yerinin yer aldığı belirlendi.
İlk değerlendirmelere nazaran sarsıntı, bölgedeki planlı Sanayi alanlarında (OSB ve KSS) Değerli bir hasara yol açmadı. Lakin güç ve ulaştırma-haberleşme altyapısında oluşan hasar yahut Amel gücü eksikliği nedeniyle birtakım tesislerde üretimin bir mühlet aksayabileceği öngörülüyor.
Depremin imalat sanayii Amel yerleri üzerindeki en Kıymetli ve telafisi Güç olan tesiri, vasıflı Amel gücünde ortaya çıkan kayıp oldu. Kimi tesislerde kilit işçi kaybı ve işçi şartlarından kaynaklanan zorluklar nedeniyle operasyonlarda kesintilerin olması bekleniyor.
İhracata yönelik üretim yapan kimi kuruluşlarla bu kuruşlara Uzaklık malı üreten tesislerin zelzele hasarları nedeniyle üretimdeki ve teslimattaki aksamalar sonucunda ihracatın Olumsuz tarafta etkileneceği iddia ediliyor. Üretime Ara verilmesi nedeniyle kimi eserlerde oluşacak talep açığı ithalatla karşılanabilir.
8 BİN 599 FİRMA HASARDA
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yaptığı anket ve alan çalışmasında 11 vilayette 2 bin 398’i ile Çehre yüze, 6 bin 201’i ile telefon yoluyla olmak üzere Yekün 8 bin 599 firmayla görüştü.
Bakanlığın yaptığı bu çalışmaya nazaran, 8 bin 599 firma için imalat sanayiinde Yekün hasarın 81 milyar 155 milyon lira olması bekleniyor. Bu hasarın 31 milyar 117 milyon lirasını bina, 24 milyar 852 milyon lirasını makine ve 15 milyar 126 milyon lirasını ise stok hasarı oluşturdu.
Deprem sonrası yapılan birinci tespitlere nazaran Sanayi tesislerinde yapı ve makine-teçhizat bağlamında Önemli bir sorun bulunmazken temel sorunun insan kaynağında yaşanması bekleniyor. Firmaların, bu mevzuda sıkıntılar yaşayacağı ve bu durumun da üretim süreçlerini etkileyeceği bedellendiriliyor. Bu sebeple Amel gücü kaybına ve gereksinimine yönelik kapsamlı çalışma yapılması gerekiyor.
Bina, makine-teçhizat ve insan kaynağında oluşan ziyan tespit çalışmaları devam ederken ortaya çıkacak maliyete nazaran Gerekli düzenlemeler yapılacak.
Öte yandan raporda kısa vadede, hasar tespitlerinin ve denetimlerin en kısa vakitte yapılması ve kullanılır durumdaki Sanayi tesislerinde acilen üretime geçilmesi ismine şu tekliflerde bulunuldu:
“Bölgede aktiflik gösteren firmaların üretime geçişlerini hızlandırmak emeliyle yıllık amortisman muhtaçlığını karşılayacak seviyede dayanak verilmesi
İhracat pazarlarının kaybedilmemesi için, Özellikle Amade giysi endüstrisinde hasara uğrayan firmalara ilişkin İhracat kontaklarının Öbür firmalara kaydırılması ve fason üretim yaptırılması
Depremden hasar gören araçları kapsamak üzere, ticari araç ve tarım traktörü satın alımlarında kredi ve vergi kolaylıkları getirilmesi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca OSB ve KSS’lere kullandırılan kredi oranlarının kesim ve bölge seviyesinde iyileştirilmesi
OSB ve KSS kredilerinde itfa planına nazaran Geri ödemelerine başlamış yahut başlayacak olan OSB ve KSS’lerin hasar durumlarına nazaran itfa ertelemelerinin yapılması
OSB ve KSS hak edişlerinde bölgeye öncelik tanınması
Üretim faaliyetleri zelzele yüzünden kesintiye uğrayan Ufak ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) kapsamındaki işletmelerden yatırım ve/veya işletme kredisi kullananlar için 1 Yıl borç ertelemesi uygulamasına gidilmesi ve yatırım kredilerinde uygulanan ödemesiz periyodun 1 Yıl uzatılması
KOBİ tarifine uyan sınai tesislerinde bina, makine, teçhizat tamiratı ve yeni makine alımı için kredi dayanak limitlerinin artırılması, bölgeye öncelik tanınması
Depremde hasar gören teçhizatlarını yenileyecek işletmelerde makina ve teçhizat alımları için bir keze mahsus olmak üzere katma değer vergisi (KDV) ve gümrük vergisi istisnası sağlanması.”
Raporda, orta vadede, zelzele tahribatı nedeniyle trafik kayıtları silinen motorlu taşıt aracının sahibi şahıs ve kuruluşla bunların hayattaki mirasçıları için yine motorlu taşıt aracı temininde, yerli Eser olmak ve makul bir mühlet içinde Çağ ya da satışı yapılması önerildi.
Kendi vilayetinde kayıt ve tescili yapılmak koşuluyla ticari araç satın alacak sürücü esnafı için Kamu Bankası, tarım traktörü satın alacak çiftçiler için Ziraat Bankasından kolay ve düşük maliyette kredi sağlanması önerildi. zelzele bölgesinde motorlu taşıt aracı yahut tarım traktörü satın almak üzere kullanılacak tüketici kredilerinde vergi kolaylıklarının sağlanması tavsiye edilen raporda, var ve yeni inşa edilecek OSB ve KSS’lerde aktiflik gösteren işletmelerde zelzele sigortası uygulamasının en kısa vakitte hayata geçirilebilmesi için düzenlemelerin yapılması teklifinde de bulunuldu.
Sanayi tesislerinin, uzun vadede, zelzele bölgesi olan Marmara Bölgesi’nden öbür bölgelere taşınması, bu biçimde hem oluşması beklenen zelzele ziyanının hem de plansız kentleşmeden kaynaklanan öbür ekonomik ve çevresel sorunların azaltılması önerilen raporda, zelzele bölgesindeki vilayetlerin ve ilçelerin hasarlarının gözden geçirilerek var teşviklerin revize edilmesi ve Sanayi tesislerinin, çelik konstrüksiyon olmak üzere, sarsıntıya daha sağlam yapılar halinde inşasının sağlanması gerektiğine işaret edildi.
patronlardunyasi.com
Yorum Yok