Türkiye, Kahramanmaraş’taki 7.7 ve 7.5’lik zelzelelerin yaralarını sarmaya çalışırken, uzmanlardan da mümkün zelzele risklerine yönelik faklı yorumlar gündeme getiriliyor. İstanbul’u etkilemesi beklenen Aka Marmara sarsıntısına karşı birçok farklı tez ileri sürülürken, uzmanlar ortasındaki Fikir ayrılıkları Vakit vakit tartışmalara dönüyor.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki Aka sarsıntının akabinde zelzele uzmanları ortasında hengame başladı. Prof. Dr. Celal Şengör, ile Prof. Dr. Ahmet Ercan ortasında çıkan İstanbul zelzelesi tartışmasında, Ercan, “Celal çoklukla Aka zelzele taraftarıdır. Celal, bu türlü halüsinasyonlar görür zelzele üzerine. Daimi olarak uçlarda durur” diye konuştu.
Prof. Dr. Naci Görür’ün nihayet Hatay sarsıntısının akabinde Adana’yı işaret etmesi üzerine Prof. Dr. Savaş Yaltırak, Adana’da zelzele olacağını söyleyenlerin bilimsel konuşmadığını Anlatım ederek, “Sürekli zelzele olan bir bölgede birebir şeyi tekraren söyleyip birinin tutması ilim olmuyor” dedi.
Vatandaşlar ise mümkün Aka yıkım ve can kayıplarına karşı polemik ve tartışmaların yerine ortak aklın devreye alınmasından yana.
Milliyet’in haberine nazaran, Türkiye’nin önde gelen zelzele bilimcilerinin mümkün Marmara sarsıntısına ait tezleri şöyle:
‘Süresi 2 dakika’
Prof. Dr. Celal Şengör, Marmara’da en az 7 büyüklüğünde zelzele beklediklerini söylerken, “Depremin mühletinin iki dakika olabileceğini düşünüyoruz” diyor. Prof. Dr. Şengör ayrıyeten, İstanbul’u etkileyecek mümkün Aka Marmara sarsıntısının şiddeti için “Şiddeti 9’a çıkabilir” derken, “Fay Silivri’den Büyükçekmece’ye kadar kırılırsa korkulacak bir durum olmaz fakat kırılma Gebze açıklarına kadar uzanırsa 7.5 büyüklüğünde zelzele üretir” tezini savunuyor.
‘7.6’ya çıkabilir’
Prof. Dr. Naci Görür’e nazaran Marmara Ereğlisi’nden Adalar’a kadar olan 79 kilometrelik fayda güç birikimi Laf konusu. Prof. Dr. Görür, kırılma ile bu fayda 7.2 büyüklüğünde zelzele riski olduğunu lisana getirirken, “Depremin mühleti 40-60 saniye. Şayet Marmara fay sistemi doğudan batıya bir seferde kırılırsa, zelzelenin büyüklüğü 7.6 olur” görüşünü savunuyor. Prof. Dr. Görür, ayrıyeten 1999’dan bu yana 24 Yıl geçtiğini ve 30 yıllık dönemin dolmak üzere olduğunun altını da çiziyor.
Prof. Dr. Savaş Yaltırak, Marmara Denizi içinde 240 ile 510 Yıl ortası kırılmayan dört fay kesimi bulunduğunu vurgularken, “Bunlardan en riskli olanı ve kırılmasını öngördüğümüz fay çizgisi Osmangazi köprüsünün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzeyine uzanan 110 kilometrelik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan şark Marmara çizgisi. Bize nazaran kırılma tarihî datalara nazaran 1509’da olduğu üzere şark Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi ortasındaki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa vilayetlerinde ağır hasarlar oluşur” diyor.
Prof. Dr. Şerif Barış, Marmara Denizi’nde geçmişte yaşanan sarsıntıların tamamının 7 ve üzeri büyüklükte olduğunu düşünmediğini lisana getirirken, “6.7 yahut 6.8’lik zelzelede kaos, kaos, yıkım ve ölümlere sebebiyet verir. Her hafta sarsıntısı gündeme getirip, risk yüzde 64 demek gerçek bir telaffuz değil. Daimi İstanbul’a odaklı konuşulması da üzücü. Güney Marmara’da, Bursa ve Yalova’yı Fazla Önemli etkileyecek faylar bulunuyor” görüşlerini sıralıyor.
Prof. Dr. Okan Tüysüz, Marmara Denizi içinde 250 yılda bir Aka zelzele olduğunu belirterek, “Ölçümler Marmara Denizindeki şimal Anadolu fayı modülünün yılda ortalama 2 santim kadar devinim ettiğini gösteriyor. Marmara 7 ve daha üzeri bir zelzeleye hamiledir. Bu zelzele Marmara içerisindeki şimal Anadolu fayından kaynaklanacaktır. Aka olasılıkla da Silivri-Adalar ortasında bir noktada meydana gelecektir. Bu zelzelenin nerelerde ne kadar tesirli olabileceği konusunda da yapılmış Fazla sayıda çalışma var” diye konuşuyor.
‘Tali fay’ iddiası
Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, Marmara Denizindeki anne fayın genel devinim özelliğinin doğu, batı doğrultulu olmasını lisana getirirken, “Ana fay devinim sırasında kimi etrafında tali (ikincil) faylar oluşturur. İkincil faylar Aka zelzele yaratmaz ancak 5.7 üzere Güçlü zelzeleler yaratabilir. Bu ikincil faylar anne faya Enlem olacağı üzere Türlü açılarda konuşlanabilir. İstanbul için Aka zelzele riski Fazla yüksek” tezini gündeme getiriyor.
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Marmara’da, 7.7 büyüklüğünde zelzele meydana gelmesi mümkün” diyen isimlerden. Ersoy, Marmara’da geçmiş tarihte Aka sarsıntılar olduğunu Daimi yinelerken, “En Aka zelzele de ‘küçük kıyamet’ denilen 1509 zelzelesi. Yıkımları ve meyyit sayıları fazla. Hasebiyle bu zelzele bir daha tekrarlanırsa, bu zelzelenin 7.7 büyüklüğünde olacağı düşünülüyor” modelini savunuyor.
Prof. Dr. Ahmet Ercan, İstanbul’u etkileyecek Aka zelzelenin 2045’den Evvel olmayacağını öne sürerken, “Olası İstanbul sarsıntısının 2045 yılından Evvel olması şaşırtan olur” diyor. Ercan, “Geçmişte vakti aşikâr olan zelzeleler hiçbir Vakit belirlenen vakitten Evvel olmamış. Marmara’da beklenen hiçbir zelzele beklenildiği yıldan daha Evvel olmuyor. Ya tam vaktinde oluyor ya da gecikiyor” diye konuşuyor.
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy ise en radikal tespitleri lisana getiren isimlerden. İstanbul’da önümüzdeki yıllarda 6.5 şiddetinde bir zelzelenin gerçekleşme ihtimalinin yüzde 1-2 civarında olduğunu belirten Prof. Dr. Üşümezsoy’a nazaran, “Büyük İstanbul zelzelesi fikrini ortaya atan kişinin ABD’li jeofizik uzmanı Ross Stein. Silivri-Yeşilköy ortasındaki 50 kilometrelik kırılmayan fay Aka bir zelzele üretemeyecek.”
Prof. Dr. Sinan Özener, Marmara Denizinde yaşanacak mümkün Aka sarsıntının akabinde tsunami riskinin altını en Fazla çizen uzmanlardan. Prof. Dr. Özener, tarihi süreçte 1509’daki sarsıntının 7.4 büyüklüğünde olduğunu lisana getirirken, şu tezi savunuyor: “O tarihte meydana gelen Aka zelzelede Marmara Denizinde tsunami oluşurken, İstanbul’un Kenar bandında Önemli hasarlar yaşandığını tespit etmiş durumdayız. 1766 zelzelesinde de tsunami dalgaları Özellikle Sarayburnu ve Karaköy kıyılarını bile Olumsuz etkiledi.”
Prof. Dr. Ziyaddin Çakır, İstanbul’u etkileyen 1912 sarsıntısının bittiği yerden başlayacak yeni bir kırığın doğuya gerçek ilerlerken yavaşlayıp durabileceğini öne sürüyor. Prof. Dr. Çakır, “Marmara zelzelesinin beklenenden daha Ufak olma ihtimalini artırmaktadır” görüşünü lisana getiriyor.
Yorum Yok