Depremzede vilayetlerde istihdamı desteklemeye yönelik ‘brüt taban fiyatın net olarak ödenmesi’ talebi gündeme geldi. İş etraflarından gelen talep kabul edilirse, 11 depremzede kentinde minimum fiyat 11 bin 759 liraya yükselecek.
Ekonomi gazetesinden Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran Türkiye iktisadının yüzde 10’unu oluşturan zelzele bölgesindeki 11 vilayette meydana gelen hasarlar, Sanayi üretiminde Olumsuz tesir yaparken, zelzele sebebiyle işgücünün Kıymetli kısmının Öbür vilayetlere göç etmesi de üretimi aksattı. Bölgedeki patronlar ise üretime devam edebilecek tesislerin eleman azlığı sebebiyle üretimini aksatmaması için, SGK primlerinin muhakkak bir müddet için SGK yerine çalışana ödenmesi talebinde bulunuyorlar. Edinilen bilgilere nazaran iktisat idaresi de bu mevzuda bir çalışma başlattı.
Destekte iki seçenek var
Depremzede personellerin fiyat tarafından desteklenmesi noktasında iktisat idaresinin önünde iki seçenek bulunuyor. Bunlardan bir tanesi ödemelerin minimum fiyatın brütü kadarki kısmına ait prim muafiyeti sağlanması tarafında. Yani yüzde 14’lük SGK primi ve yüzde 1’lik işsizlik sigortası primi alınmayacak.
Asgari fiyat 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olmak üzere 10.008 lira olarak belirlenmişti. Bundan yüzde 14 SGK primi( 1401 lira), yüzde 1 işsizlik sigortası primi (100 lira) olmak üzere 1501.20 liralık kesinti yapılıyordu. Öbür bir Anlatım ile bu seçenek tercih edilirse, zelzele bölgesindeki bir minimum ücretlinin eline 10.008 lira geçecek.
Talep kabul görürse fiyat 11.759 lira olacak
Ancak taban fiyatın patrona maliyeti ise bu meblağ üzerinden yüzde 15.5 patron hissesi (1551 lira) ve yüzde 2 patron işsizlik sigortası primi (200 lira) eklenmesiyle 11.759 lira kesiliyordu. Patronlar çalışanların işyerlerinde kalmasını sağlamak gayesiyle, muhakkak müddetliğine de olsa patronun SGK ve işsizlik sigortası primi hisselerinin da direkt çalışana ödenmesini talep ediyordu. Bu talep kabul edilirse, bölgedeki taban ücretlinin eline 11.759 lira geçecek. Üzerinde fiyat alanların ise ortadaki ayrım kadarlık kısmı için muafiyet sağlanacak.
Kısa çalışma ve nakdi fiyat dayanağı kâfi olmadı
Daha Evvel çıkarılan bir OHAL kararnamesi ile sarsıntıda ziyan gören işyerleri için kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat dayanağı verilmeye başlanmıştı. 22 Şubat tarihli 125 sayılı Kararnameye nazaran yıkılmış yahut ağır hasarlı işyerleri için uygunluk tespiti tamamlanmaksızın kısa çalışma ödeneği verilmesi öngörülmüştü. zelzele sebebiyle işyeri yıkılan çalışanlara ise günlük 133,44 lira seviyesinde nakdi fiyat takviyesi verilmeye başlanmıştı.
Bölgeden göç edenlerin sayısı 2 milyonu aştı
Evi sarsıntıda hasar görenler, çadırkent yahut konteynerkentlerde yer bulamadıysa, Öbür vilayetlere göç ettiler. Resmi bir İzah yapılmasa da bu durumda göç ederek Öbür vilayetlerde AFAD kaydı yaptıranların sayısının 2 milyonu geçtiği Anlatım ediliyor. Bu durum doğal olarak zelzeleden hasar görmese bile Sanayi üretim yerlerinde Önemli manada istihdam kaybına yol açtı. Öbür bir Anlatım ile hasarsız olan işyerleri bile eleman yokluğu sebebiyle tam kapasite ile çalışamaz duruma geldi.
Eleman yetersizliği nedeniyle zelzele bölgesindeki Sanayi üretiminde aksama yaşanmaması için personellerin bölgede kalmalarını cazip hale getirecek formül arayışları kapsamında fiyat dayanağı yanı Dizi barınma dayanağının de verilmesi gerekiyor.
Geçici barınma yeri yapana destek
OHAL kapsamında çıkarılan 136 sayılı kararname ile OSB’lerde çalışanların süreksiz barınması maksadıyla konteyner ve prefabrik yapıların heyetimi, altyapısı Sanayi Bakanlığı tarafından kredilendirilmesi yahut Geri ödemesiz desteklenmesi karara bağlandı.
Kanuna gereksinim yok, OHAL kararnamesi ile yapılabilir
Asgari fiyatla ilgili daha Evvel yapılan düzenlemeyle taban fiyat ve bunun üzerindeki fiyatların minimum fiyata karşılık gelen kısmı vergi dışı bırakılmıştı. Yani çalışana yapılan ödemenin taban fiyat kadarlık kısmı için gelir vergisi kesintisi yapılmıyordu. Hasebiyle çalışanlara yönelik bu kapsamda bir takviyeye karar verilmesi halinde, rastgele bir kanunda değişikliğe muhtaçlık olmayacağı için OHAL kapsamında çıkarılacak bir kararname ile bu Problem çözülebilecek. Anayasa’nın ‘Olağanüstü hallerde yönetim’ başlıklı 119. Unsuru, harikulâde hallerde Cumhurbaşkanı, harikulâde halin Gerekli kıldığı hususlarda, 104 üncü hususun 17. fıkrasının 2. cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisi veriyor.
ASO ‘tersine göç’ kampanyası başlatmıştı
Bu ortada Ankara Sanayi Odası(ASO) Lideri Seyit Ardıç, zelzele bölgesinde istihdam kaybının önlenmesi emeliyle üyelerinin de dayanağıyla bir “Geçici Tersine göç” kampanyası başlatmıştı. Ardıç, İKTİSAT aracılığıyla kamuoyuna duyurduğu kampanya kapsamında, zelzele bölgesindeki sanayicilerin talepleri doğrultusunda Ankara’daki Sanayi kuruluşlarının muhtaçlık duyulan elemanları süreksiz mühletle bölgede istihdam edilmesi öngörülüyordu. Sistem, bölgeye gönderilecek çalışanların fiyatları ve barınmaları gönderen patron tarafından karşılanması formunda işleyecek.
Yorum Yok