Dünya gazetesinden Ufuk Korcan’ın yazısına nazaran nihayet günlerde ‘kredi alamıyorum’ telaffuzları artmış durumda. Kredilerin ihracata yönelik ya da ithalatı azaltacak alanlara yönlendirilmesi isteniyor. Birinci iki aya baktığımızda bankalar 494 milyar TL’lik kredi verdi. Bu kredilerin 311 milyar TL’si ticari müşterilere tahsis edildi. KOBİ’lerin ticari krediler içindeki hissesi ise yüzde 65 oldu.
Bu köşede ekseriyetle yatırım araçlarıyla ilgili beklentilere yer veriyorduk. Lakin nihayet devirlerde kredi büyümesi ile ilgili tartışmalar artmış durumda. ‘Kredi alamıyoruz’ telaffuzlarını daha sık duyar olduk. Pekala kredi cephesinde durum ne? Sahiden kredi muslukları kısıldı mı? En Fazla hangi kesite kredi veriliyor? Bugün ‘kredilerin rotasına’ bakalım…
Yüksek enflasyon sayılarına nazaran epey ‘ucuz’ kalan kredilere talep arttı. 2022 yılında bankalar Yekün 1 trilyon 934 milyar TL meblağında kredi kullandırdı. Bu sayı 2021 yılında 465 milyar TL olarak gerçekleşmişti. Yani geçen Yıl kullandırılan kredilerde yüzde 315’lik artış yaşandı.
2 ayda %155’lik artış
Bu yılın birinci iki ayında bakarsak bankalar Yekün 494 milyar TL’lik kredi verdi. Bunun 289 milyar TL’si ocak ayında, 205 milyar TL’si ise şubat ayında kullandırıldı. 2022 yılının ocak ayında bu sayı 55 milyar TL, şubat ayında 138 milyar TL düzeyindeydi.
Başka bir tabirle bu yılın birinci iki ayında kredilerde büyüme geçen yılın birinci iki ayına nazaran yüzde 155 oldu. Artık ocak-şubat aylarında kullandırılan Yekün 494 milyar TL kredinin dağılımına bakalım. 494 milyar TL’nin 311 milyar TL’lik kısmı ticari müşterilere, 179 milyar TL’lik kısmı da kişisel müşterilere verilmiş. Ticari kredilerin yüzde 65’i yani 201 milyar TL’si KOBİ’lere aktarılmış.
678 şirkete YTAK tahsisi
Merkez Bankası kaynaklı 2 Yıl Geri ödemesiz yüzde 9 faizli 10 Yıl vadeli yatırım kredileri olan Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) sayıları da artmaya devam ediyor. Bugüne kadar, toplamda 67 Vilayetteki 678 adet Sanayi ve turizm yatırımlarına 103 milyar TL YTAK tahsis edildi.
Tahsis edilen bu fiyatın 34.7 milyar TL’si Sanayi alanında aktiflik gösteren firmalara, 7.5 milyar TL’si turizm dalında aktiflik gösteren firmalara olmak üzere Yekün 42.2 milyar TL kullandırıldı. Kredilerin 22.3 milyar TL’lik kısmı KOBİ’lerin, 80.7 milyar TL’lik kısmı ise diğer firmaların yatırımlarına yönlendirildi. YTAK tahsisi yapılan 665 firmanın 430’u KOBİ, kalan 235’i ise KOBİ dışı firmalardan oluşuyor.
Kredilerin 82.6 milyar TL’lik kısmı Sanayi bölümünde aktiflik gösteren firmalara kalan 20.42 milyar TL’lik kısmı ise turizm dalında aktiflik gösteren firmaların yatırımlarına tahsis edildi. Yapılan onlarca düzenleme ile kredilerin istenilen alanlara yönlendirilmesi amaçlanıyor. Düzenlemelerle bankaların maliyeti artarken bankalar ya kredi vermemeyi tercih ediyor ya da hissesi KOBİ’lere ayırıyor.
Bu adımlar bana ikinci dünya savaşı sonrasında ekonomiyi yine ayağa kaldırmak isteyen Japonya Merkez Bankası kararlarını hatırlattı. O devirde tasarruflar belirlenen dallara aktarılmış ve iktisat ayağa kalkmıştı. Bizdeki emsal kararların misal sonuçlar doğurup doğurmayacağını Vakit gösterecek.
Şirketler krediyle altın mı alıyor?
Kredi büyümesi ile altın ithalatı ortasında oluşan korelasyon bir tesadüf mı yoksa kuvvetli bir münasebet mi Mevcut bilemiyorum.
2022 yılında Yekün 20 milyar dolarlık altın ithal edilirken bu sayı ocak-şubat periyodunda 9 milyar dolar civarında gerçekleşti. Bu altın ithalatının ferdi yatırımcılardan fazla kurumsal yatırımcılardan kaynaklandığı söyleniyor. Yani altın talebinin Aka kısmı kurumsallardan geliyor.
Kredi ile döviz alımı sıkı formda Denetim edilirken bu nedenle birtakım şirketler döviz yerine altına yönelerek spekülatif yatırıma yönelmiş olabilir. Tasarruf oranının düşük olduğu ve yatırımların finansmanı için sonlu kaynakların olduğu bir ortamda alınan kredilerin spekülatif yatırımlarda kullanılmasının etik olup olmadığı ise farklı bir münakaşa konusu.
Yorum Yok