Gazete Oksijen’den Hakan Aksay’ın bugünkü yazısı şöyle:
“Kırk yıldır Rusya basınını izliyorum. Lafın gelişi değil, hatta 41 Yıl geride kaldı. Hiçbir Vakit Türkiye’nin Rus gazetelerinde, televizyonlarında ve internet sitelerinde bu kadar Aka yer aldığını hatırlamıyorum.
Erdoğan ne demiş, Kılıçdaroğlu ne önermiş, nihayet anketler neyi gösteriyor, Rus analistler ve Türkologlar ne Cin yorumlar yapıyor, Rusya açısından seçim sonuçları nasıl olsa daha iyi…
Satır satır, dakika dakika, hem de birçok Vakit öbür haber ve yorumların ardında, kıyıda köşede değil, Aksine en başlarda Türkiye var.
Trump haberlerini geride bıraktı
Çoğu Trump hayranı olan Rus yayınlarında ABD başkanlık seçimleri de Aka yer tutmuştu. lakin sanırım şu anda sıralamada Türkiye öne geçti. Rusya idaresi Türkiye ile Amel birliği fırsatlarını kaybetmek istemiyor. Medyada en sık rastladığım Tümce şöyle: “Erdoğan güç bir partner ancak Putin ile yeterli anlaşıyorlar ve ortadaki farklılıklara Karşın Birlikte ilerleyebiliyorlar.”
Bu cümlenin birinci kısmı değersiz değil. Erdoğan nitekim de sıkıntı, Putin’i yoruyor. Suriye’de, Libya’da, Kafkasya’da, Ukrayna’da daima karşısına çıkıyor, pazarlığı Fazla seviyor lakin sonunda iki başkan şöyle yahut bu türlü ortak tahliller bulabiliyor.
Her iki lider de ortalarındaki Yönetim şekli ve Ira benzerliklerinin yanı Dizi kendi çıkarları doğrultusunda birbirlerini kullandıkları, manipüle edebildikleri duygusu sayesinde münasebetten keyif duyuyor. Birden fazla Kez ortalarındaki Amel birliğinin yerini oluşturan “Batı’ya karşı birleşebilme vurgusu” da onlar açısından Fazla kıymetli.
Kim oburunu daha uygun kullanıyor konusu biraz karışık, oraya girmeyelim. Akkuyu Nükleer Santrali, S-400 roket savunma sistemi, Şanghay İşbirliği Örgütü ve Astana İttifakı üzere süreçleri ele almak uzun sürer. Rusya medyasında Türkiye’nin Aka yer kaplaması, aktarılan haber ve yorumların yanlışsız ve objektif olduğunu göstermiyor. çok Aka kısmı Kremlin’in denetiminde olan medya, çoklukla “taraflı” davranıyor. Putin Erdoğan’ı desteklediğine nazaran, medyası da o çizgide.
Erdoğan kaybederse Rusya da kaybeder mi?
Aylardan beri haberler ve yorumlar “Erdoğan’ın seçimleri kazanacağı” tarafında. Sadece nihayet aylarda Biricik tük de olsa “muhalefetin aktifleştiği”, Özellikle zelzele sonrasında “seçimleri kazanma ihtimalinin ortaya çıktığı” gündeme getirilmeye başlandı. ancak Yine de çoklukla “Erdoğan zorlansa da kazanır, iktidarı muhalefete bırakmamanın bir yolunu bulur” görüşü yaygın.
Dahası Rusya idaresi, Akkuyu Santrali’ne kapital iletilmesi, Türkiye’nin doğal gaz borcunun ertelenmesi üzere adımlarla fiilen seçim sürecinde iktidara takviye veriyor. Erdoğan’ın Esad ile görüştürülmesi eforunu ve Putin’in yakında Türkiye’ye gelerek seçim sürecinde rol oynaması ihtimalini de buraya ekleyelim.
Pekala, muhalefet üzerine ne diyorlar? Bu Değerli bir husus.
Epey Yıl boyunca ne Türkiye muhalefeti Rusya idaresi ve siyasalları ile tanışmak için Önemli adımlar attı, ne de Moskova onunla alaka kurmaya çalıştı. Kremlin, Sovyet periyotlarından kalma geleneğine bağlı: İdaresi ile Amel birliği yaptığı ülkede muhalefeti görmezden gelerek “yumurtaları Biricik sepete dolduruyor”. Bu tavrıyla Ukrayna üzere Değerli kayıplar vermiş olsa da huyundan vazgeçmiyor.
Rusya idaresinin ve medyasının millet İttifakı, CHP ve Kemal Kılıçdaroğlu ile ilgili yorumlarında en sık rastlanan cümleler şöyle:
“Muhalefet batı yanlısı, ABD ve NATO’ya bağlı. Başa gelirse Moskova’ya sırtını döner. Ayrıyeten Batı’nın Rusya yaptırımlarına katılır. Bizim Aka ümit bağladığımız projelerimiz ziyan görür.”
Bu görüşler Fazla uzun müddettir lisana getirilmesine rağmen altılı masa ve sonrasında millet İttifakı bunlarla ilgili rastgele bir İzah yapmamıştı. Gidiş, genel olarak Hariç siyasete Çok Ehemmiyet vermeyen muhalefetin, “hele biz bir iktidara gelelim, ondan sonra bakarız” tipi bir anlayışa sahip olduğunu düşündürüyordu.
Bay Kemal Rusya’ya bildiri gönderdi
Cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu, 19 Mart’ta Medya Günlüğü sitesi müellifi ve Türk Demokrasi Vakfı Türk-Rus Araştırmaları Merkezi Yöneticisi Aydın Sezer’in sorularını cevaplarken Rusya’ya kimi iletiler verdi. Karşılıklar Rus basınında yer buldu. Kılıçdaroğlu şöyle diyordu:
“Birbirimizin İç işlerine karışmayan, karşılıklı hürmet ve itimada dayalı münasebetleri sürdürmek her iki tarafın da faydasınadır. Rusya ile alakalarda dönemsel olmayan, dengeli siyasetlere dayanan uzun erimli, istikrarlı bir anlayışı önemsiyorum. (…) Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı askeri harekatı tasvip etmiyoruz. (…) Türkiye’nin diplomasi birikiminin kullanılması yoluyla var sorunun tahliline ait elimizden gelen katkıyı yapmak isteriz. (…) Türk Hariç siyasetinde Rusya’nın pozisyonu belirlidir. Rusya açısından da Türkiye hakkında aşikâr bir pozisyon tarifi var. Karşılıklı hürmet aslı içinde bu durumun değişmesi için bir Sebep olduğunu düşünmüyorum. Tersine, yeni sınamalarla karşılaşmak yerine var pozisyonların daha da pekiştirileceğine inanıyorum. (Putin’in Türkiye seçimlerinde tartısını Erdoğan’dan yana kullandığıyla ilgili soruya cevaben: ) Bu değerlendirmeleri duyuyorum fakat gerçeği yansıtmadığına inanmak istiyorum. Türkiye ile Rusya ortasındaki bağların en Kıymetli ögesinin itimat olması gerekir. Karşılıklı olarak İç işlerine karışmamak, hele seçim üzere mevzularda taraf tutan ya da o denli yorumlanan davranışlarda bulunmamak gerekir.”
Böylelikle her ne kadar Akkuyu, S-400, Astana Süreci, Batı’nın Rusya’ya yaptırımlarına uyma/uymama üzere hisli hususlara girilmese de, Moskova ile istikrarlı ve uzun vadeli ilgileri sürdürme eğilimi, dostça bildiriler ve bu ortada birtakım kibar ihtarlar lisana getirilmiş oldu.
İktidar değişirse Rusya ile bağlar ne olur?
Seçimleri Erdoğan kazanırsa Türkiye-Rusya çizgisinde Aka bir değişiklik olmaz. Uzun müddettir iki önderin dört dudağının ortasında şekillenen alakalar devam eder. lakin bu, “sorunsuz bir gelecek” manasına gelmiyor. Zira Rusya-Ukrayna Savaşı, batı ile ilgilerde yaşanacak yeni gerginlikler, Erdoğan’ın ABD ile pazarlığın gidişine nazaran Putin’i Geri plana atma ihtimali (ki başından beri Kremlin de bunu biliyor ancak Türkiye’yi olabildiğince “Truva atı” üzere kullanmayı önemsiyor) ve her ikisinin de bölgesel liderlik hevesleri, bugün esasen hayli hisli bir çizgide yürütülen Amel birliği ortamını bir anda Aksine çevirme potansiyeli taşıyor.
Pekala ya muhalefet kazanırsa, o Vakit ne olur? Hiçbir şey olmaz. İki ülkenin haritadaki yeri de değişmez, birbirleri açısından kıymeti de. Başlarda küçük tefek problemler yaşansa bile, Soğuk Cenk yıllarında Sovyetler Birliği ve Türkiye ortasındaki münasebetler üzere Kıymetli tecrübeler temelinde, istikrarlı bir yola girme talihi büyüktür. Fakat Ankara ile Moskova ortasındaki ara bugünküne nazaran hissedilir ölçüde açılabilir.
mümkün yeni idarenin bugün Rusların çekindiği ölçüde Kremlin’e sırtını dönme ihtimali yok. lakin gelişmeler, iktidarın Rusya ile batı yaptırımları ve Ukrayna, Orta şark üzere hususlarda kendini ne kadar “dengeci”, ne kadar “ne de olsa Batı’nın ve NATO’nun bir parçası” olarak konumlandıracağına nazaran biçimlenecektir. Ve Natürel diplomatik ustalığına, Moskova’nın lisanını ve reaksiyonlarını manaya hünerine nazaran.
Bir ihtimal daha var: Putin giderse
Yazıyı burada bitirmek bana denklemi yarıda bırakma hissini vereceği için nihayet bir ek yapmadan noktayı koymayayım. Burada Türkiye’deki seçimlerin sonucuna nazaran Rusya ile ilgilerden bahsederken “Putin-Erdoğan” ve “Putin-Kılıçdaroğlu” seçeneklerini ortaya koyduk. Pekala, ya Putin iktidardan inerse?
23 yıldır Rusya’nın başında olan Putin’in Ukrayna işgaline başlarken yaptığı hesap kusurları, ülkesine ve kendisine de hissedilir ziyanlar veriyor. Ekonomik ve siyasi olarak kayıp hanesi kabarıyor. Bugün bütün meselelerine Karşın kamuoyu takviyesi yüksek görünen Putin, daima bu türlü kuvvetli mü olacak? 2024’teki başkanlık seçimlerini kazanarak sonraki yıllarda yoluna inançla devam mı edecek? Bu sorulara tereddütsüz evet demek Fazla sıkıntı.
Şayet seçim yoluyla yahut Öbür halde Rusya’da iktidara farklı bir lider gelirse, Türkiye’de başta Erdoğan da olsa Kılıçdaroğlu da olsa, Türkiye-Rusya alakaları bundan derinden etkilenebilir. Bilhassa Rusya’nın Ukrayna ve batı konusunda nasıl bir tercih izleyeceği, bunu etkileyecektir.
Ve doğal, yeni Rusya başkanının, örneğin, Başbakan Mişustin yahut Moskova Belediye Lideri Sobyanin üzere askeri değil ekonomik güce Ehemmiyet veren biri mi, yoksa Wagner işvereni Prigojin üzere daha şahin ve saldırgan bir Rus milliyetçisi mi olacağına bağlı olarak da ikili alakalar tablosu netleşecektir.”
patronlardunyasi.com
Yorum Yok